Τρίτη 7 Ιουνίου 2016

Γιάννης Ρίτσος — Εαρινή Συμφωνία VII. Είχε προφτάσει πολλούς θανάτους κι είχε μάθει να μην κλαίει να μην προσμένει και να σωπαίνει.

Nicolaes Maes - Old Woman Dozing, 1656.
Τι ζέστα.
Δεν ακούγεται πια
το βήμα του αιώνιου επαίτη
έξω στους παγωμένους δρόμους.

Ω εσύ δεν άκουσες ποτέ
αυτό το κούφιο βήμα
το βαθύ κι απέραντο
γι' αυτό τα χέρια σου
είναι τόσο ζεστά.

Ο τυφλός γέρος που περνούσε
σκυμμένος κάτω απ' τη βροχή
παίζοντας με κοκκαλιασμένα δάχτυλα
τη φυσαρμόνικα της νύχτας
πέθανε.

Πού τον έθαψαν;
δε ρωτούμε.
Δε γνωρίζουμε τίποτα.
Υπάρχουμε.
Το παρελθόν ανύπαρκτο.
Το μέλλον ανυποψίαστο.
Παρόντες
μες στην πλήρη στιγμή
μες στην αιωνιότητα.

Αλήθεια
είχα μια γιαγιά,
Την καημένη τη γιαγιά μου
που κρύωνε.

Είχε προφτάσει πολλούς θανάτους
κι είχε μάθει να μην κλαίει
να μην προσμένει
και να σωπαίνει.

Περπατούσε στις κάμαρες
ελαφρά
καθώς η νύχτα περπατάει
πάνω στο χιόνι.

Άναβε τα κεριά του πολυελαίου
τυλιγόταν στο μαύρο μποξά της
και φυσούσε τις φούχτες της
να ζεσταθεί.

Απόψε
καθώς για μια στιγμή ξεφύλλισα
κάτω απ΄τα μάτια σου
το πεθαμένο λεύκωμα των στίχων
οι δυο άκρες του μαύρου μποξά
της γιαγιάς μου
είναι δυο φτερά χελιδονιού
που διπλώνουν την καρδιά της.

Το βλέμμα σου κελαηδάει
στις παγωμένες φούχτες της.

Κι η μεγάλη θερμάστρα ανασυνθέτει
τους θρόους των φυλλωμάτων
το φεγγάρι της άνοιξης
και τα κουδούνια των προβάτων
στις ανθισμένες πλαγιές της βραδιάς.

Γιάννης Ρίτσος — Το τελευταίο καλοκαίρι (το τελευταίο του ποίημα)

Peder Severin Kroyer (Peder Severin Krøyer)  Marie en Ravello
Αποχαιρετιστήρια χρώματα των δειλινών.
Καιρός να ετοιμάσεις
τις τρεις βαλίτσες
— τα βιβλία, τα χαρτιά, τα πουκάμισα —
και μην ξεχάσεις εκείνο το ρόδινο φόρεμα
που τόσο σου πήγαινε
παρ' ότι το χειμώνα δε θα το φορέσεις.
Εγώ,τις λίγες μέρες που μας μένουν ακόμη,
θα ξανακοιτάξω τούς στίχους που έγραψα Ιούλιο κι Αύγουστο
αν και φοβάμαι πως τίποτα δεν πρόσθεσα,
μάλλον πως έχω αφαιρέσει πολλά,
καθώς ανάμεσα τους διαφαίνεται
η σκοτεινή υποψία πως αυτό το καλοκαίρι
με τα τζιτζίκια του, τα δέντρα του, τη θάλασσά του,
με τα σφυρίγματα των πλοίων του στα ένδοξα λιογέρματα,
με τις βαρκάδες του στο φεγγαρόφωτο
κάτω απ' τα μπαλκονάκια
και με την υποκριτική ευσπλαχνία του, θα 'ναι το τελευταίο.

Καρλόβασι, 3.IX.89


Προκειται, κατα πάσα πιθανοτητα,
για το τελευταιο ποίημα που έγραψε ο Γιάννης Ρίτσος.
Έχει τίτλο "Το τελευταίο καλοκαίρι"
και ανήκει στη συλλογή ''Σφυρίγματα πλοίων",
που έχει βρεθεί μόνο σε πρώτη γραφή και περιλαμβάνεται στον τόμο 
«Αργά πολύ αργά μέσα στη νύχτα» (1991)